همه چیز درباره حق الوکاله

ب) تعرفه رسمی حق‌الوکاله: در صورت عدم وجود قرارداد خصوصی یا نامعتبر بودن یا عدم امکان اثبات قرارداد، میزان حق‌الوکاله بر اساس “آیین‌نامه تعرفه حق‌الوکاله، حق‌المشاوره و هزینه سفر وکلای دادگستری” (آخرین نسخه مصوب ۱۳۹۸ توسط رئیس قوه قضاییه) محاسبه می‌شود. این تعرفه همچنین مبنای محاسبه هزینه قابل مطالبه بابت حق‌الوکاله از طرف بازنده دعوا در دادگاه و نیز مبنای محاسبه مالیات وکیل است.

حق الوکاله ساعتی: محاسبه دستمزد بر اساس تعداد ساعات کاری که وکیل صرف پرونده می‌کند. این روش در پرونده‌های پیچیده، مشاوره مستمر، قراردادهای بین‌المللی و مواردی که حجم کار از ابتدا مشخص نیست، رایج است. نرخ ساعتی بسته به وکیل متفاوت است.

حق الوکاله درصدی/نتیجه‌ای: تعیین حق‌الوکاله به صورت درصدی از مبلغی که در نتیجه دعوا به نفع موکل وصول می‌شود (در دعاوی مالی) یا درصدی از ارزش مالی موضوع پرونده.

نکته: اگرچه توافق بر این اساس ممکن است، اما تعرفه رسمی محدودیت‌هایی برای محاسبه بر اساس نتیجه دارد و قرارداد باید شفاف باشد. در دعاوی غیرمالی یا کیفری این روش کمتر کاربرد دارد یا محدود است.

حق الوکاله ترکیبی: ترکیبی از روش‌های فوق، مثلاً دریافت مبلغ ثابت اولیه + درصدی از موفقیت، یا مبلغ ثابت + هزینه ساعتی برای کارهای اضافی.

حق الوکاله بر اساس تعرفه رسمی: محاسبه دقیق بر اساس مواد آیین‌نامه تعرفه (که معمولاً در دعاوی مالی درصدی از ارزش خواسته و در دعاوی غیرمالی و کیفری مبالغ مقطوعی برای هر مرحله است).

– موضوع و پیچیدگی پرونده: پرونده‌های کیفری سنگین، اختلافات ملکی پیچیده، قراردادهای بین‌المللی، دعاوی تجاری کلان معمولاً حق‌الوکاله بیشتری دارند.

– تخصص، تجربه و سابقه وکیل: وکلای بسیار متخصص و باتجربه در یک حوزه خاص، معمولاً هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.

– شهرت وکیل یا موسسه حقوقی: برند و اعتبار یک وکیل یا موسسه می‌تواند بر نرخ‌ها تأثیر بگذارد.

– موقعیت جغرافیایی دفتر وکالت: هزینه وکلا در شهرهای بزرگتر یا مناطق مرفه‌تر ممکن است بالاتر باشد.

– میزان کار و زمان مورد نیاز: حجم مستندات، نیاز به تحقیق، تعداد جلسات دادگاه، لزوم سفر و…

– ارزش مالی موضوع دعوی یا قرارداد: در دعاوی مالی یا قراردادهای بزرگ، معمولاً حق‌الوکاله بیشتر است.

– نتایج احتمالی و اهمیت پرونده برای موکل: میزان حساسیت و تأثیر نتیجه پرونده بر زندگی یا کسب‌وکار موکل.

– فوری بودن و اضطراری بودن کار.

– مرحله رسیدگی: حق‌الوکاله برای مرحله بدوی، تجدیدنظر و فرجام‌خواهی معمولاً جداگانه تعیین می‌شود.

– نوع قرارداد حق‌الوکاله: روش انتخابی (ساعتی، مقطوع، درصدی) بر مبلغ نهایی تأثیر دارد.

– در دعاوی مالی: حق‌الوکاله به صورت درصدی از بهای خواسته (ارزش مالی مورد مطالبه) و به صورت پلکانی محاسبه می‌شود (مثلاً تا مبلغی ۱۰%، از آن بیشتر تا مبلغ بالاتر ۸% و…).

– در دعاوی غیرمالی: مبالغ مقطوعی برای انواع دعاوی (مانند طلاق، الزام به تنظیم سند، دعاوی مربوط به ثبت احوال و…) تعیین شده است.

– در دعاوی کیفری: بسته به نوع جرم (جرایم مستوجب سلب حیات، حبس ابد، تعزیرات، جرایم اطفال و…) مبالغ مقطوع یا بازه‌هایی برای حق‌الوکاله در مراحل مختلف (تحقیق، دادگاه کیفری ۱ و ۲، تجدیدنظر، فرجام) تعیین شده است.

– حق‌المشاوره: تعرفه مشخصی برای مشاوره به ازای هر ساعت تعیین شده است.

– هزینه سفر: در صورت لزوم سفر وکیل، هزینه‌ها طبق تعرفه قابل مطالبه است.

تأکید: این تعرفه مبنای پیش‌فرض است و توافق خصوصی بر آن اولویت دارد. همچنین این تعرفه حداقل مبلغی است که در صورت پیروزی در دعوا، دادگاه طرف مقابل را به پرداخت آن (به عنوان خسارت هزینه وکیل) محکوم می‌کند (حتی اگر حق‌الوکاله توافقی شما بیشتر بوده باشد).

– طلاق توافقی: معمولاً مقطوع. بسته به شهر، تجربه وکیل و توافقات طرفین، از چند میلیون تومان تا ده‌ها میلیون تومان متغیر است. (تعرفه رسمی آن مبلغ کمتری است).

– دعاوی مالی/ملکی: بسیار متغیر. ممکن است درصدی از ارزش ملک/مطالبه (مثلاً ۵% تا ۱۵% یا بیشتر طبق توافق) یا مبلغ مقطوع بالا یا ساعتی باشد. (تعرفه رسمی درصدی پلکانی از ارزش خواسته است).

– دعاوی کیفری: بسیار متغیر. بسته به نوع جرم (کلاهبرداری، قتل، مواد مخدر…)، مرحله پرونده و وکیل، از چند ده میلیون تا چند صد میلیون تومان یا حتی مبالغ بسیار بالاتر (مقطوع یا ساعتی) ممکن است توافق شود. (تعرفه رسمی مبالغ مقطوعی دارد که معمولاً بسیار کمتر از مبالغ توافقی در پرونده‌های مهم است).

– تنظیم/بررسی قراردادهای تجاری/بین‌المللی: اغلب ساعتی یا مقطوع بالا. بسته به پیچیدگی، زبان قرارداد، حجم کار و تخصص وکیل، می‌تواند از چند ده میلیون تا چند صد میلیون تومان یا بیشتر باشد.

– مشاوره حقوقی: معمولاً ساعتی یا مقطوع برای هر جلسه. نرخ ساعتی بسته به وکیل متغیر است (مثلاً از ساعتی چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان).

– ثبت شرکت/علامت تجاری: معمولاً مقطوع. بسته به نوع شرکت/علامت و خدمات اضافی، متغیر است (مثلاً از چند میلیون تومان به بالا).

– پرداخت تمام مبلغ در ابتدا.

– پرداخت بخشی به عنوان پیش‌پرداخت و مابقی در اقساط یا مراحل مختلف پیشرفت کار (مثلاً پس از صدور رأی بدوی، رأی قطعی و…).

– پرداخت در انتهای کار یا پس از حصول نتیجه (کمتر رایج است مگر در ترکیب با روش‌های دیگر).

– هزینه‌های دادرسی: هزینه ثبت دادخواست، هزینه کارشناسی، هزینه اجرای حکم و… که مستقیماً توسط موکل به حساب دادگستری واریز می‌شود.

– مالیات علی‌الحساب حق‌الوکاله (تمبر مالیاتی): درصدی از حق‌الوکاله (طبق تعرفه) که موکل باید در ابتدای کار به عنوان مالیات علی‌الحساب وکیل، روی وکالتنامه تمبر الصاق و ابطال کند (این مبلغ جزئی از کل مالیات وکیل است). (طبق قانون مالیات‌های مستقیم)

– مالیات بر درآمد وکیل: که توسط خود وکیل پرداخت می‌شود و ارتباطی به موکل ندارد (اما ممکن است در تعیین نرخ توافقی وکیل لحاظ شود).

۱. مذاکره و گفتگو: اولین و بهترین راه تلاش برای حل مسالمت‌آمیز اختلاف است.

۲. مراجعه به مرجع نظارتی: ارجاع اختلاف به کانون وکلای دادگستری یا مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه (بسته به اینکه وکیل عضو کدام نهاد است) برای میانجی‌گری یا رسیدگی انتظامی.

۳. طرح دعوا در دادگاه: در نهایت، هر یک از طرفین می‌تواند برای مطالبه حق خود یا اعتراض به مبلغ، در دادگاه عمومی حقوقی طرح دعوا نماید. در اینجا، قرارداد کتبی نقش بسیار مهمی در اثبات ادعا دارد. در نبود قرارداد، دادگاه معمولاً بر اساس تعرفه رسمی یا نظر کارشناس تصمیم می‌گیرد.